Als het niet nu is

In onze natuurlijke staat van zijn verkeert de geest in rust. Als er zich een situatie voordoet die door denken opgelost moet worden, ga je denken. Daarna keert je geest weer terug naar die toestand van rust. Net zoals je benen pas in actie komen als je van a naar b wilt lopen en niet constant alle kanten op bewegen.

Hoe anders is dat bij de meeste mensen. Het denken staat bij ons constant aan en bepaalt verreweg het grootste deel van onze werkelijkheid. Sterker nog we zijn ons er zelfs mee gaan identificeren. Gevolg is een staat vol onrust.

De manier bij uitstek om weer meer terug te keren naar onze natuurlijke, vredige staat, is door te mediteren. Door stelselmatig de aandacht bij gedachten weg te halen, ontdek je een 'ruimte' rondom de gedachten en verliezen ze (meestal langzaam) hun aantrekkingskracht.

Dit is eigenlijk een mechanische beoefening: je merkt dat je aandacht bij je gedachten zijn, dus breng je de aandacht terug naar je 'voorwerp' van meditatie, zoals je ademhaling, de vlam van een kaars, of de ruimte rondom de gedachten. Daar hoef je verder geen nieuwe gedachten over te hebben.

Denken is echter een sterke gewoonte en de geest is erg 'slim'. Dus voordat je het weet ben je bijvoorbeeld aan het denken over mediteren in plaats van echt aan het mediteren. En na het mediteren, tijdens de rest van je dag is het nog gemakkelijker om in - volgens de geest - belangrijke gedachten te vervallen.

Tijdens een meditatiebijeenkomst gisteravond bracht een van de deelnemers een oefening naar voren die zij op retraite had gekregen. En die geeft een goede manier om te checken of een gedachte echt nodig is of niet:

Gedachten die betrekking hebben op het verleden of de toekomst, zijn in principe niet nodig en die kan je rustig onderbreken door je aandacht (terug) te brengen naar wat je aan het doen bent.

De geest komt als reactie op de oefening waarschijnlijk met de gedachte dat dit onzin is, omdat je dan bijvoorbeeld niet meer kunt plannen. Dat blijft echter nog gewoon mogelijk.

Uitgangspunt is dat je de aandacht en - eventueel - het denken houdt bij wat je aan het doen bent. Dus als dit het moment is om de vakantie voor volgend jaar uit te zoeken en te boeken, dan is dat wat je nu doet. Het gaat over een activiteit die je in de toekomst gaat doen, maar het uitzoeken gebeurt nu. En het is handig om bij die keuze de mogelijke bestemmingen, het budget en de verdere wensen van de familie mee te nemen. Denken dus. Heb je een keuze gemaakt, dan boek je de reis en laat je het los. Het is dus niet nodig om de beslissing nog 10x in je hoofd na te lopen, alvast in gedachten aan het strand te gaan liggen, of te piekeren over mogelijke problemen door corona.

Hetzelfde geldt voor het verleden. Als in een gesprek een herinnering naar boven komt, dan kan je die prima in dit moment delen. Maar dat is heel wat anders dan een gesprek met je baas in jezelf blijven herhalen, waarvan jij achteraf vindt dat je misschien een betere reactie had kunnen geven.

Kijk eens waar jouw gedachten over gaan en laat ze los als ze niet nodig zijn voor wat je op dit moment aan het doen bent. Wat verandert er daardoor?



Nb: de oefening heeft een zusje. Die doet hetzelfde, maar heeft net een andere invalshoek. Probeer die ook eens!